FVE: Παγκόσμια Ημέρα εμβολιασμού των ζώων

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εμβολιασμό των Ζών δημοσιεύουμε μεταφρασμένο κείμενο της Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Κτηνιάτρων (FVE)

Εμβολιασμός των ζώων = Αρμοδιότητα των κτηνιάτρων

Ο εμβολιασμός όλων των ζώων - τόσο των εκτρεφόμενων όσο και των ζώων συντροφιάς - είναι, και θα έπρεπε να αποτελεί, αποκλειστική αρμοδιότητα των κτηνιάτρων. Και αυτό για πολλούς λόγους: ο εμβολιασμός αποτελεί μέρος της διαχείρισης της υγείας και υγιεινής των μαζών και, μέσω της αξιολόγησης των κινδύνων, οι κτηνίατροι είναι σε θέση να αποφασίσουν ποια ζώα χρειάζονται εμβολιασμό (αν χρειάζονται) και πότε. Τα εμβόλια είναι κτηνιατρικά φάρμακα για τα οποία απαιτείται συνταγή από τον κτηνίατρο, ύστερα από εξέταση και αξιολόγηση του ζώου ή των ζώων που βρίσκονται σε κίνδυνο. Η καταγραφή ανεπιθύμητων παρενεργειών ή έλλειψης αποτελεσματικότητας (φαρμακοεπαγρύπνηση) είναι εξαιρετικά σημαντική. Οι κτηνίατροι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι ώστε να διασφαλίσουν ότι ο εμβολιασμός γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και σύμφωνα με το πρόγραμμα εμβολιασμού. Ειδικά για τις ασθένειες που πρέπει να δηλώνονται, η κτηνιατρική πιστοποίηση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πρόληψης και ελέγχου των ασθενειών. Ο κτηνιατρικός εμβολιασμός οφείλει να είναι πάντα αρμοδιότητα και πρακτική των κτηνιάτρων. Εάν αυτό απελευθερωθεί, κινδυνεύουν να τεθούν σε κίνδυνο η υγεία και καλή διαβίωση των ζώων, αλλά και η δημόσια υγεία, με επακόλουθες οικονομικές επιπτώσεις.

Εισαγωγή:
Στον ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας, οι ασθένειες είναι πλέον απρόβλεπτες, ιδιαίτερα όσες συνδέονται με λοιμώξεις που προκαλούνται από νέα στελέχη μικροοργανισμών. Οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση σε σχέση με τις επιθέσεις ασθενειών που απειλούν τα ζώα συντροφιάς, τα εκτρεφόμενα ζώα, την τροφική αλυσίδα και τις αγροτικές επιχειρήσεις. Εξάρσεις σε ασθένειες όπως η αφρικανική πανώλη των χοίρων, η οζώδης δερματίτιδα, η λύσσα και πολλές άλλες μπορούν να επιφέρουν τεράστιες συνέπειες στην υγεία και τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων, αλλά και στην οικονομία. Συνεπώς, ένα αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου της νόσου οφείλει να παραμείνει και στο μέλλον μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητες. Ο εμβολιασμός μπορεί να είναι καθοριστικός για την πρόληψη, στο να ανακόψει την πορεία ή και να σταματήσει την εξάπλωση της νόσου.

Εμβολιασμός των ζώων = Αρμοδιότητα των κτηνιάτρων
Στις περισσότερες χώρες, ο εμβολιασμός των ζώων αποτελεί αρμοδιότητα των κτηνιάτρων. Η FVE προειδοποιεί ότι όταν οι αρμοδιότητες αυτές παραβιάζονται ή καθίστανται άκυρες, υπάρχει κίνδυνος να υπονομευθεί η υγεία και καλή διαβίωση των ζώων, η δημόσια υγεία και η ζωική παραγωγικότητα. Ο εκτεταμένος εμβολιασμός των ζώων συμβάλλει άμεσα στην προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας για την ανθρώπινη προστασία.

Γιατί ο εμβολιασμός είναι καθήκον των κτηνιάτρων:
- Η FVE πιστεύει ακράδαντα ότι η εξέταση, διάγνωση, πλάνο υγείας, συστάσεις για μετέπειτα δράση και συνταγογράφηση φαρμάκων ή εμβολίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους και αποτελούν αποκλειστική ευθύνη του κτηνιάτρου.
- Δεν νοείται να προταθεί εμβολιασμός χωρίς κατάλληλη εξέταση και καλή γνώση της υγείας των αγροτικών ζώων. Ο εμβολιασμός αποτελεί μέρος της διαχείρισης της υγείας της αγέλης. Ο κτηνίατρος οφείλει να επισκέπτεται τακτικά το αγρόκτημα ώστε να συντάξει, σε συνεργασία με τον κτηνοτρόφο, ένα αποτελεσματικό πλάνο για την υγεία του συνόλου των ζώων. Εκτιμώντας τους πιθανούς κινδύνους, ο κτηνίατρος θα είναι σε θέση να αποφασίσει πότε και ποια ζώα θα εμβολιαστούν (ή όχι), καθώς και για το ποιο είναι το κατάλληλο προϊόν για κάθε ζώο / μονάδα παραγωγής. Δεν είναι όλα τα εμβόλια ίδια, και οι κτηνίατροι διαθέτουν το επιστημονικό υπόβαθρο ώστε να αποφασίσουν και και να συνταγογραφήσουν το φάρμακο που περιλαμβάνει το κατάλληλο στέλεχος.
- Οι κτηνίατροι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι στο πρακτικό σκέλος του εμβολιασμού, όπως η σωστή αποθήκευση εμβολίων (δίνοντας προσοχή στην αλυσίδα ψύξης), η σωστή χορήγηση του φαρμάκου (δίνοντας προσοχή στη στειρότητα) και η τήρηση αρχείων προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή ανοσοποίηση του ζώου ή των ζώων.
- Οι κτηνίατροι εκπαιδεύονται στην παρακολούθηση και καταγραφή ανεπιθύμητων παρενεργειών (φαρμακοεπαγρύπνηση). Τα προϊόντα εμβολίων περιστασιακά μπορούν να προκαλέσουν αναφυλακτικό σοκ, το οποία ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο του εμβολιασμένου ζώου. Εξίσου σημαντικό είναι να καταγραφεί και η μη αποτελεσματικότητα των εμβολίων, π.χ. να ανακαλυφθεί η κυκλοφορία των στελεχών που δεν καλύπτονται από το εμβόλιο.
- Είναι σημαντικό να υπάρχει καλό κτηνιατρικό δίκτυο και ιατρική κάλυψη, ιδίως σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, ώστε να εξασφαλιστεί αποτελεσματικός και γρήγορος έλεγχος των ασθενειών, από πλευράς διαχείρισης κρίσεων.
- Στην περίπτωση νεοεμφανιζόμενων ασθενειών, συχνά χρειάζονται προσωρινά εγκεκριμένα εμβόλια. Για τα εμβόλια αυτά, η παρακολούθηση μετά την αδειοδότηση είναι ακόμα πιο ζωτικής σημασίας, καθώς τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν ακολουθούν όλη τη διαδικασία χορήγησης άδειας. Επομένως, πιθανές παρενέργειες πρέπει να αναφερθούν επειγόντως, μέσω της προσεκτικής παρακολούθησης του εμβολίου μετά τη χορήγησή του.
- Στην περίπτωση εμβολιασμού κατά ασθενειών υποχρεωτικής δήλωσης, ακόμα περισσότερα επιχειρήματα μπορούν να υποστηρίξουν τον εμβολιασμό ως αποκλειστική αρμοδιότητα των κτηνιάτρων.
- Για τις ασθένειες υποχρεωτικής δήλωσης, το επίσημο κτηνιατρικό πιστοποιητικό εγγυάται για την κατάσταση της υγείας του ζώου ή των ζώων και δηλώνει επίσημα ότι το ζώο δεν πάσχει από συγκεκριμένες νόσους. Οι κτηνίατροι οφείλουν να πιστοποιούν μόνο τα θέματα που γνωρίζουν οι ίδιοι προσωπικά και που μπορούν να εξακριβωθούν και να επαληθευτούν είτε από τους ίδιους είτε από άλλο κτηνίατρο, ο οποίος έχει προσωπική γνώση των σχετικών θεμάτων και είναι εξουσιοδοτημένος να χορηγήσει πιστοποίηση.
- Για τις ασθένειες υποχρεωτικής δήλωσης, το κράτος είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της νόσου. Ως εκ τούτου, το κράτος οφείλει να μεταβιβάσει το καθήκον αυτό μόνο σε κτηνιάτρους, οι οποίοι έχουν την ευθύνη και την πείρα για τον πλέον αποτελεσματικό έλεγχο των ασθενειών και οι οποίοι λογοδοτούν στις αρμόδιες κρατικές αρχές. Τα προγράμματα εξάλειψης απαιτούν από τους κτηνιάτρους να τηρούν συγκεκριμένα κριτήρια σχετικά με το ποιο εμβόλιο πρέπει να χορηγηθεί, πότε και σε ποια ζώα.
- Σε περίπτωση επειγόντων κρουσμάτων, το κράτος αποφασίζει για την χρηματοδότηση τραπεζών εμβολίων. Σε περιπτώσεις επιδημικών εκδηλώσεων, η παραγωγή εμβολίων μπορεί να μην είναι επαρκής. Επομένως, είναι σημαντικό οι κτηνίατροι να μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τον αριθμό των χορηγούμενων δόσεων, εξασφαλίζοντας την καλύτερη δυνατή διαχείριση, τηρώντας όμως παράλληλα και το πλάνο εμβολιασμού.
- Οι εξάρσεις επιδημιών μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα δαπανηρές και να υπονομεύσουν σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη του γενικού πληθυσμού σε σχέση με το εμπόριο ζώων και των προϊόντων τους. Θα ήταν καταστροφικό να εστιάσει κάποιος σ’ ένα πιθανό βραχυπρόθεσμο οικονομικό όφελος μειώνοντας την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, καθώς οι μακροπρόθεσμες συνέπειες θα μπορούσαν να αποβούν πολύ πιο δαπανηρές, π.χ. αποσυντονισμός του εμπορίου και αρνητική δημόσια εικόνα της δραστηριότητας αυτής.