ANSES : O COVID-19 δεν μεταδίδεται ούτε από εκτρεφόμενα ούτε από κατοικίδια ζώα

Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την πιθανότητα διάδοσης της ασθένειας COVID-19 μέσω μολυσμένων κατοικιδίων ή τροφίμων, ο ANSES (Οργανισμός Τροφίμων, Περιβαλλοντικής και Επαγγελματικής Υγείας και Ασφάλειας της Γαλλίας) σύστησε επειγόντως μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση. Βάσει της σχετικής έκθεσης, ο Οργανισμός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, με την παρούσα διαθέσιμη επιστημονική γνώση, δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι τα κατοικίδια και τα εκτρεφόμενα ζώα παίζουν ρόλο στη μετάδοση του ιού SARS-CoV-2 που προκαλεί αυτή την ασθένεια. Κάθε μεταφορά του ιού μέσω τροφίμων, επομένως, συνεπάγεται απαραίτητα μόλυνση του τροφίμου αυτού από ασθενή ή άτομο προσβεβλημένο από τον ιό κατά την προετοιμασία του γεύματος. Αυτό αφορά όλα τα είδη τροφίμων (ζωικά ή φυτικά προϊόντα). Επιπλέον, παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση του πεπτικού συστήματος, η πιθανότητα μόλυνσης του αναπνευστικού συστήματος κατά τη διάρκεια της μάσησης δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς. Ο Οργανισμός επαναλαμβάνει ότι το μαγείρεμα των τροφίμων και η τήρηση καλών πρακτικών υγιεινής κατά τον χειρισμό και την προετοιμασία των τροφίμων είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη μόλυνσης από τον ιό SARS-CoV-2.

Από την εμφάνιση του κορονοϊού SARS-CoV-2 -που είναι υπεύθυνος για την ασθένεια COVID-19- στην Κίνα τον Δεκέμβριο 2019, οι γνώσεις που έχουμε αποκομίσει δείχνουν ότι η κύρια οδός μετάδοσής του είναι από άνθρωπο σε άνθρωπο, μέσω της επαφής των ανθρώπων ή με την εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων που παράγονται όταν οι ασθενείς φτερνίζονται ή βήχουν.

Παρόλ’ αυτά, επειδή η γενετική δομή του ιού δείχνει ότι πιθανότατα προήλθε από ζώα, ζητήθηκε η γνώμη του ANSES και συγκροτήθηκε έκτακτη ομάδα εμπειρογνωμόνων για την εξέταση του πιθανού ρόλου των κατοικιδίων και των τροφίμων στη μετάδοση του ιού.

Πιθανός ρόλος των κατοικιδίων τη μετάδοση του ιού

Όσον αφορά την πιθανή μετάδοση του ιού από εκτρεφόμενα και κατοικίδια ζώα, τα αποτελέσματα της ειδικής ομάδας δείχνουν ότι:

● Η γενετική δομή του SARS-CoV-2 πράγματι υποδηλώνει ότι η αρχική πηγή ήταν κάποιο ζώο. Πιθανότατα προέρχεται από κάποιο είδος νυχτερίδας και ένας ενδιάμεσος ξενιστής μπορεί να έχει ή να μην έχει εμπλακεί. Ωστόσο, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα και με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί, η μετάδοση του SARS-CoV-2 από ανθρώπους σε άλλα ζωικά είδη αυτή τη στιγμή μοιάζει απίθανη.
● Ο ιός SARS-CoV-2 δεσμεύεται σε έναν συγκεκριμένο κυτταρικό υποδοχέα, ο οποίος του επιτρέπει να αποκτήσει πρόσβαση στα κύτταρα. Παρόλο που ο υποδοχέας αυτός έχει βρεθεί σε κάποια είδη κατοικιδίων και φαίνεται ικανός να αλληλεπιδράσει με τον ανθρώπινο ιό -αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες πάνω σε αυτό το θέμα -, οι ειδικοί επαναλαμβάνουν ότι η παρουσία και μόνο του υποδοχέα δεν αποτελεί κατάλληλη συνθήκη για την προσβολή των ζώων αυτών από τον ιό. Αυτό ισχύει επειδή ο ιός δεν χρησιμοποιεί μόνο τον υποδοχέα, αλλά και άλλα κυτταρικά στοιχεία που του επιτρέπουν να πολλαπλασιάζεται.
● Παρόλο που το γονιδίωμα του ιού ανιχνεύθηκε στις ρινικές και στοματικές κοιλότητες ενός σκύλου που ήρθε σε επαφή με ασθενή στο Χονγκ Κονγκ, η ανίχνευση του γονιδιώματος δεν αποτελεί σαφή απόδειξη ότι το ζώο είχε προσβληθεί από τον ιό. Η παθητική μόλυνση δεν μπορεί να αποκλειστεί, ειδικά επειδή ο ιός ίσως μπορεί να επιβιώσει σε υγρές βλεννώδεις μεμβράνες χωρίς αναγκαστικά να αναδιπλασιαστεί. Ενόψει αυτού, οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη περαιτέρω έρευνας αυτής της υπόθεσης, με επιπλέον αναλύσεις, και συνέχισης δημοσίευσης των αποτελεσμάτων που παράγονται.

Πιθανότητα μετάδοσης του ιού μέσω των τροφίμων
Εφόσον η μετάδοση από ζώα είναι απίθανη, η πιθανότητα άμεσης μετάδοσης του ιού μέσω του φαγητού που προέρχεται από μολυσμένο ζώο έχει αποκλειστεί από τους ειδικούς. Έχει διερευνηθεί μόνο η υπόθεση της μόλυνσης του φαγητού από ασθενή ή ασυμπτωματικό φορέα του SARS-CoV-2. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο μέσω των αναπνευστικών σταγονιδίων ενός ασθενή. Ωστόσο τέθηκε επίσης το ζήτημα της οδού των περιττωμάτων και του στόματος, καθώς τα ιικά σωματίδια είχαν ανιχνευτεί στα κόπρανα κάποιων ασθενών.

Η ομαδα εμπειρογνωμονων κατεληξε στα εξης:

● Με βάση τις τωρινές μας γνώσεις, η μετάδοση του ιού SARS-CoV-2 απευθείας μέσω του πεπτικού σωλήνα αποκλείεται. Πράγματι, ενώ ο ιός έχει εντοπιστεί στα κόπρανα ασθενών, αυτό πιθανότατα οφείλεται στη μεταφορά του ιού στο αίμα μετά από αναπνευστική λοίμωξη, παρά μέσω του πεπτικού συστήματος. Ωστόσο, η πιθανότητα του μόλυνσης του αναπνευστικού συστήματος μέσω της μάσησης δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς.
● Όπως συμβαίνει και με άλλους γνωστούς κορονοϊούς, ο ιός αυτός δεν αντέχει σε θερμοκρασίες μαγειρέματος. Η θερμική επεξεργασία στους 63°C για 4 λεπτά (θερμοκρασία που χρησιμοποιείται κατά την παρασκευή ζεστού φαγητού σε μαζική εστίαση) μπορεί ως εκ τούτου να μειώσει τη μόλυνση ενός τροφίμου κατά 10.000.
● Ένα μολυσμένο άτομο μπορεί να μολύνει το φαγητό προετοιμάζοντάς το ή πιάνοντάς το με βρώμικα χέρια ή μέσω μολυσμένων σταγονιδίων που παράχονται από τον βήχα ή το φτέρνισμα. Η καλή υγιεινή, όταν εφαρμόζεται σωστά, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να αποτραπεί η μόλυνση των τροφίμων με τον ιό SARS-CoV-2.

O ANSES και οι ειδικοί της έκτακτης ομάδας εμπειρογνωμόνων θα παραμείνουν σε εγρήγορση για να παρακολουθούν τυχόν νέες μελέτες και πληροφορίες που ενδέχεται να αλλάξουν αυτή την εκτίμηση.