Η σφαγή ζώων χωρίς αναισθησία αποτελεί κακοποίηση και δεν πρέπει να επιτραπεί ξανά στην Ελλάδα

Με ένθετη νομοθετική διάταξη σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο και δε σχετίζεται με ανάλογα θέματα, επιχειρείται να ψηφιστεί η επί τους ουσίας κατάργηση του άρθρου 2 του ν.1197/81, εισάγοντας εξαίρεση από την υποχρεωτική αναισθητοποίηση στη σφαγή των ζώων που αφορά θρησκευτικούς λόγους, δηλαδή για τα προϊόντα που θεωρούνται «χαλάλ» και «κοσέρ», τα οποία απευθύνονται κυρίως σε πολίτες που έχουν ασπαστεί το ισλαμικό ή ιουδαϊκό θρήσκευμα και προκειμένου να πιστοποιηθούν ως τέτοια θα πρέπει να προέρχονται από ζώα που σφαγιάστηκαν χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση.

Αν και υπάρχει 

• απόφαση της 17ης Δεκεμβρίου 2020 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που επιτρέπει στα κράτη μέλη της Ε.Ε. να απαγορεύουν τη σφαγή χωρίς αναισθησία ακόμα και θρησκευτικούς λόγους (Υπόθεση C-336/19) και
• απόφαση της 26ης Φεβρουαρίου 2019 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που απαγορεύει τη χρήση του λογότυπου ecocert (βιολογικό κρέας) σε κρέας από ζώα που σφάχτηκαν χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση 

η ελληνική πλευρά προχωρά στην κατάργηση εγχώριου νόμου που απαγορεύει τη σφαγή χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση, επικαλούμενη την εξαίρεση (για θρησκευτικούς λόγους) που επιτρέπει το άρθρο 4 παράγραφος 4 του Κανονισμού (ΕΚ) 1099/2009.

Ο εν λόγω Κανονισμός όμως σύμφωνα με το άρθρο 26, το οποίο τιτλοφορείται «Αυστηρότεροι εθνικοί κανόνες», επιτρέπει στα Κράτη μέλη αυστηρότερους κανόνες, δηλ. την απαγόρευση σφαγής χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση ακόμα και για θρησκευτικούς λόγους, αφού αναφέρει: 

«1.      Ο παρών κανονισμός δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να διατηρούν σε ισχύ εθνικούς κανόνες που αποσκοπούν να εξασφαλίσουν ευρύτερη προστασία των ζώων κατά τη θανάτωσή τους και οι οποίοι ίσχυαν κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού...

2.      Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν εθνικούς κανόνες που αποσκοπούν να εξασφαλίσουν ευρύτερη προστασία των ζώων κατά τη θανάτωσή τους σε σχέση με αυτούς που περιέχονται στον παρόντα κανονισμό όσον αφορά τους ακόλουθους τομείς:

[…]

γ)      τη σφαγή ζώων και τις σχετικές εργασίες σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 4 .

[…]

4.      Τα κράτη μέλη δεν απαγορεύουν ούτε παρεμποδίζουν την κυκλοφορία, εντός της επικράτειάς τους, προϊόντων ζωικής προέλευσης που παράγονται από ζώα τα οποία έχουν θανατωθεί σε άλλο κράτος μέλος επειδή τα συγκεκριμένα ζώα δεν έχουν θανατωθεί σύμφωνα με τους εθνικούς τους κανόνες οι οποίοι αποσκοπούν σε ευρύτερη προστασία των ζώων κατά τη θανάτωσή τους.»

Με το θέμα ασχολήθηκε το Ευρωπαϊκό δικαστήριο μετά από προσφυγή μουσουλμανικών και εβραικών οργανώσεων εναντίον νόμου της Περιφέρειας Φλάνδρας που το 2016 αποφάσισε να μην επιτρέπεται η σφαγή χωρίς αναισθησία ούτε για θρησκευτικούς λόγους. Το δικαστήριο το 2020 αποφάσισε λοιπόν ότι:

• 48. … το άρθρο 26, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1099/2009 δεν παραβιάζει την ελευθερία εκδήλωσης του θρησκεύματος, όπως αυτή κατοχυρώνεται με το άρθρο 10, παράγραφος 1, του Χάρτη, και, αφετέρου, ότι τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της δυνατότητας που τους αναγνωρίζει η διάταξη αυτή, να θεσπίζουν επιπλέον κανόνες με σκοπό τη διασφάλιση προστασίας των ζώων ευρύτερης από εκείνη που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός, δύνανται, μεταξύ άλλων, να επιβάλουν υποχρέωση αναισθητοποίησης πριν από τη θανάτωση των ζώων, η οποία ισχύει επίσης στο πλαίσιο σφαγής τελούμενης βάσει λατρευτικών τύπων, υπό την επιφύλαξη, πάντως, του σεβασμού των κατοχυρωμένων με τον Χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων.
• 51. Συναφώς, εθνική ρύθμιση που έχει θεσπιστεί βάσει του άρθρου 26, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, στοιχείο γʹ, του ως άνω κανονισμού και επιβάλλει, στο πλαίσιο της λατρευτικού τύπου σφαγής, αναστρέψιμη αναισθητοποίηση που δεν επιφέρει τον θάνατο του ζώου, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ελευθερίας εκδήλωσης του θρησκεύματος, την οποία εγγυάται το άρθρο 10, παράγραφος 1, του Χάρτη.
• 80. Επομένως, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι τα μέτρα που προβλέπει το επίμαχο στην υπόθεση της κύριας δίκης διάταγμα καθιστούν δυνατή τη εξασφάλιση μιας δίκαιης εξισορρόπησης μεταξύ της σημασίας που αποδίδεται στην καλή μεταχείριση των ζώων και της ελευθερίας εκδήλωσης του θρησκεύματος των εβραίων και των μουσουλμάνων πιστών και, κατά συνέπεια, είναι αναλογικά.
• 81. Υπό τις συνθήκες αυτές, στο πρώτο και στο δεύτερο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 26, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1099/2009, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα του άρθρου 13 ΣΛΕΕ και του άρθρου 10, παράγραφος 1, του Χάρτη, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους η οποία επιβάλλει, στο πλαίσιο της λατρευτικού τύπου σφαγής, αναστρέψιμη διαδικασία αναισθητοποίησης που δεν επιφέρει τον θάνατο του ζώου.

Στην Ευρώπη η απαγόρευση σφαγής χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση ισχύει στις σκανδιναβικές χώρες, στην Πολωνία και στο Βέλγιο εκτός της Περιφέρειας των Βρυξελλών. Στη Γαλλία και την Ολλανδία υπάρχουν ειδικά αδειοδοτημένα σφαγεία για σφαγή ζώων χωρίς προηγούμενη αναισθησία, ενώ στη Γερμανία δίνονται σπάνια εξαιρέσεις για σφαγή μικρού αριθμού ζώων π.χ. στην Κάτω Σαξωνία με πληθυσμό 8 εκ δόθηκε τελευταία φορά το 2019 κατ’ εξαίρεση άδεια σφαγής χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση 200 προβάτων για το Μπαιράμι των μουσουλμάνων. 

Τέλος, να αναφέρουμε ότι κρέας “χαλάλ” υπάρχει και από ζώα που έχουν σφαγεί μετά από αναισθητοποίηση, αφού το τελετουργικό σφαγής στους μουσουλμάνους δεν είναι συγκεκριμένο και ο καθένας το εφαρμόζει όπως θέλει.

Άρα, η Πολιτεία που ορθώς έκανε κακούργημα το βασανισμό ζώων δεν χρειαζόταν να επιτρέψει τη σφαγή χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση και να εμφανίζεται “ακριβή στα πίτουρα και φθηνή στ’ αλεύρι”.

Η διάταξη στο νέο νομοσχέδιο αναφέρει συγκεκριμένα: «Για τα χερσαία ζώα που υποβάλλονται σε ιδιαίτερες μεθόδους σφαγής που προβλέπονται από λατρευτικούς τύπους, οι οποίοι δεν επιτρέπουν την αναισθητοποίηση πριν τη σφαγή, δεν εφαρμόζονται οι απαιτήσεις της παρ. 2 (δηλαδή περί προηγούμενης αναισθητοποίησης), υπό την προϋπόθεση ότι η σφαγή διενεργείται σε σφαγείο». 

Αποτελεί τεράστια αντίφαση η προ ολίγων μηνών ψήφιση νόμου που αυστηροποιεί τις διατάξεις περί κακοποίησης των ζώων συντροφιάς και η πρόταση για σφαγή ζώων χωρίς αναισθησία, η οποία ξεκάθαρα αποτελεί βασανισμό. Δεν είναι δυνατό να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά ανάλογα με το είδος του ζώου. Η κακοποίηση και ο βασανισμός είναι ίδια σε όλα τα έμβια όντα και οφείλει να θεωρείται εγκληματική. Οι εποχές αλλάζουν, οι άνθρωποι εξελίσσονται και προφανώς, οφείλουμε να σεβόμαστε όλες τις αντιλήψεις, τα θρησκευτικά δόγματα κ.ο.κ. χωρίς, όμως, να συμφωνούμε και να επιτρέπουμε τις βίαιες εκφάνσεις τους. 

Ως Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος διατυπώνουμε την ξεκάθαρη εναντίωσή μας στο ενδεχόμενο αλλαγής του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος και την άρση της απαγόρευσης σφαγής ζώων χωρίς αναισθησία σεβόμενοι το δικαίωμα των μουσουλμάνων και εβραίων συμπολιτών μας οι οποίοι μπορούν να συνεχίσουν να διατρέφονται όπως έκαναν μέχρι το 2022 που ίσχυε η απαγόρευση.