ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΥΓΕΙΑ
Με τον όρο «Ενιαία Υγεία-One Health» νοείται η σύνδεση της ανθρώπινης υγείας με την υγεία των ζώων. Στόχο της αποτελεί η παγκόσμια στρατηγική εξάπλωσης της διεπιστημονικής συνεργασίας και επικοινωνίας σε όλους τους τομείς της υγείας ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος. Μέσα από μια διεπιστημονική και διατομεακή συνεργασία όλοι οι Επαγγελματίες Υγείας, μοιράζονται τις γνώσεις τους σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, με σκοπό την προστασία όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη. Επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων- γιατροί, κτηνίατροι, βιολόγοι, γεωπόνοι, φαρμακοποιοί, οδοντίατροι, γεωπόνοι, τεχνολόγοι τροφίμων κ. ά.- αναπτύσσουν γνώσεις και δεξιότητες μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η βελτίωση της υγείας- σωματικής και ψυχικής- ανθρώπων και ζώων, καθώς και η προστασία του φυσικού τους περιβάλλοντος, αποσκοπώντας στη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας σε όλα τα επίπεδα, έχοντας όσο το δυνατό μικρότερο κόστος σε χρόνο και χρήμα.
Ένα από τα πολλά που φάνηκαν μέσα στα χρόνια της πανδημίας είναι ότι η ανθρωπότητα δεν μπορεί να εθελοτυφλεί πια απέναντι στην κλιματική αλλαγή, την επισιτιστική κρίση, τις κοινωνικές ανισότητες. Ταυτόχρονα, θα ήταν αφοριστικό να υποστηρίζαμε ότι ο άνθρωπος είναι αδύναμος απέναντι στη φύση. Έχει αποδειχθεί αρκετές φορές ότι ο άνθρωπος μπορεί να επηρεάσει και ως ένα βαθμό να ελέγξει τη φύση, απλώς δυστυχώς αυτό δε γίνεται πάντα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η πανδημία έδωσε το έναυσμα για συντονισμένες πρωτοβουλίες σε παγκόσμιο επίπεδο, ενίσχυσε την τάση συνεργασίας των ερευνητών σε όλο τον κόσμο, έδωσε στην έννοια της Ενιαίας Υγείας την έμφαση και τη θέση που της αντιστοιχεί. Πανεπιστήμια, ερευνητικοί οργανισμοί, φορείς χάραξης πολιτικής, σε μεγάλο βαθμό προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα και συγκεντρώθηκαν στον κοινό σκοπό. Εκατοντάδες επιστήμονες και εθελοντές, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, την επιστημονική τους κατάρτιση και με υψηλό αίσθημα προσφοράς, εκδότες, χρηματοδότες της επιστημονικής έρευνας και όσοι συμμετέχουν στον κύκλο παραγωγής και διαχείρισης της επιστημονικής πληροφορίας συμφωνούν έστω και όχι στον ίδιο βαθμό στο εξής: Η υγεία των ανθρώπων περνά μέσα από την υγεία των ζώων και τις συνθήκες διαβίωσής μας στο περιβάλλον. Άρχισε δε να γίνεται κατανοητό και στον απλό κόσμο ότι η οπτική της σύνδεσης και αλληλεπίδρασης ανθρώπων-ζώων-περιβάλλοντος είναι αυτή που και μπορεί να εξηγήσει αυτό που συμβαίνει και να το θεραπεύσει. Ο Covid 19 κατέδειξε την ανάγκη ενιαίας δράσης για μια πιο ισχυρή διεθνή αρχιτεκτονική για την υγεία. Αποτελεί, ίσως, τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει η παγκόσμια κοινότητα από τη δεκαετία του 1940.
Για την επικράτηση της λογικής της Ενιαίας Υγείας απαιτείται σαφής στρατηγική της πολιτικής ηγεσίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αν θέλουμε να προλάβουμε ή να διαχειριστούμε αντίστοιχες της πανδημίας καταστάσεις που, όπως φάνηκε ξεκάθαρα, δεν αφήνουν αλώβητο κανέναν τομέα της υγείας, οικονομίας, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής συνοχής.
Οι κτηνίατροι μπορούν και θα παίξουν σημαντικό ρόλο προς την παραπάνω κατεύθυνση. Η σημασία της συμμετοχής τους βασίζεται στην πολυετή εμπειρία τους για την παρακολούθηση των ζωονόσων, στη βιοϊατρική έρευνα που περιλαμβάνει τα ζώα και τα ζωικά προϊόντα για να δοκιμαστούν νέες θεραπείες ή για να κατανοήσουμε καλύτερα ασθένειες, όπως ο καρκίνος, στον έλεγχο τροφίμων για την εξασφάλιση υγιεινής τροφής «από τον στάβλο στο πιάτο». Επιπλέον, είναι μέγιστης σημασίας το ζήτημα της μικροβιακής αντοχής. Καθώς χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο αντιμικροβιακά τα παθογόνα γίνονται πιο ανθεκτικά. Η αντοχή στα αντιβιοτικά μπορεί να εξαπλωθεί και μέσω των ζώων και οι κτηνίατροι είναι αυτοί που πρέπει να ορίσουν τη συνετή και την υπεύθυνη χρήση των αντιβιοτικών στα ζώα, προκειμένου να συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης αντοχής από τα βακτήρια. Η δε συμβολή των κτηνιάτρων στην παραγωγή εμβολίων είναι μεγάλη. Δεν είναι τυχαία η συμμετοχή του κορυφαίου επιστήμονα και κτηνιάτρου, Αλβέρτου Μπουρλά, στη δημιουργία ενός από τα εμβόλια αντιμετώπισης του Covid 19. Οι κτηνίατροι έχουν τεράστια εμπειρία στη μελέτη και παραγωγή εμβολίων για την αντιμετώπιση των ζωονόσων, ανάμεσά τους και διάφορων κορονοϊών.
Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλο κενό σε ό,τι αφορά τη διεπιστημονική συνεργασία. Παρόλα αυτά η σημασία της εφαρμογής της Ενιαίας Υγείας κερδίζει έδαφος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για την αντιμετώπιση σοβαρών λοιμωδών νοσημάτων του ανθρώπου, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι ζωοανθρωπονόσοι. Ως Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος έχουμε πλήρη συνείδηση της ανάγκης να υπάρξει διεπιστημονική συνεργασία γιατρών, κτηνιάτρων, βιολόγων, χημικών, περιβαλλοντολόγων, ψυχολόγων και άλλων ειδικοτήτων και σε εθνικό επίπεδο. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και η ανάγκη έρευνας και δουλειάς συντονισμένης είναι απαραίτητη για την πρόληψη, αλλά και την ετοιμότητα σε ενδεχόμενη νέα πανδημία. Τον Δεκέμβριου του 2018 διοργανώσαμε το πρώτο Forum για την Ενιαία Υγεία στην Ελλάδα με καλεσμένους διάσημους επιστήμονες από το εξωτερικό και τη χώρα μας. Από τότε και μετά συνεχίζουμε να εκπονούμε μελέτες και άρθρα για τον κτηνιατρικό κλάδο ενώ παράγουμε, υλικό, έντυπο και ηλεκτρονικό, για τους ιδιοκτήτες ζώων, συντροφιάς και παραγωγικών, με ιδιαίτερη έμφαση στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής, στον περιορισμό χρήσης αντιβιοτικών και στη σημασία να καταλάβουμε όλη πως ο τρόπος παραγωγής της τροφής, το περιβάλλον και οι συνθήκες στις οποίες ζουν τα ζώα αφορά και την υγεία του ανθρώπου. Δε χωράνε αγκυλώσεις, αλλά ούτε και καθυστερήσεις.
Ζούμε σε κρίσιμη εποχή και είναι αναγκαία όσο ποτέ η ενεργοποίηση και συνεργασία όλων.
