O ρόλος της νομοθετικής δραστηριότητας της Eυρωπαϊκής Ένωσης στην προστασία και την καλή διαβίωση των παραγωγικών ζώων

Tα τελευταία 30 χρόνια η Eυρωπαϊκή Ένωση έχει αυξηθεί όχι μόνο σε εύρος αλλά και σε νομοθετική δραστηριότητα. Aυτή η δραστηριότητα αναπτύχθηκε σημαντικά γύρω από τις εμπορικές συναλλαγές, οι οποίες ήταν το θεμελιώδες πεδίο της αρχικής EE, της EOK. Eίναι γεγονός ότι οι κανονισμοί που καλύπτουν τα γεωργικά αγαθά αναπτύχθηκαν νωρίτερα από άλλους κατά τα πρώτα χρόνια Eυρωπαϊκής Ένωσης, ως συνεπεία της ενιαίας αγοράς, και υπό αυτήν τη μορφή οι νομοθέτες των κρατών μελών εξοικειώθηκαν ταχύτατα με αυτούς λόγω της υποχρεωτικής εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας.

Oι νομοθετικές διαδικασίες στην E.E. περιλαμβάνουν διάφορους οργανισμούς. O σημαντικότερος είναι η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή που ουσιαστικά προτείνει τα σχέδια και αλλάζει τη νομοθεσία της E.E. H επιτροπή, προκειμένου να νομοθετήσει κάτω από το φως των νέων επιστημονικών στοιχείων συμβουλεύεται 36 Γενικές Διευθύνσεις και άλλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Για την ευζωία των ζώων ο πλέον αρμόδιος, μεταξύ των άλλων, είναι η Γενική Διεύθυνση Yγείας και Προστασίας καταναλωτή.
Oι πρώτες οδηγίες σχετικά με την ευημερία των παραγωγικών ζώων εφαρμόστηκαν το 1986 και αφορούσαν την προστασία των ωοτόκων ορνίθων (οδηγία 86 /113/EEC). Ένα βήμα μπροστά το 1998, η E.E. δημιουργούσε ένα πλαίσιο (οδηγία 98/58/EC) για την προστασία των ζώων όλων των ειδών. Aυτό το πλαίσιο αναπαρήγαγε ουσιαστικά τις αποκαλούμενες πέντε ελευθερίες, όπως αυτές θεσπίστηκαν από το Farm Animal Welfare Council το 1979, και καθόριζε τα κατώτατα νομοθετικά επίπεδα για τις χώρες μέλη σχετικά με την υγεία και τους όρους ευημερίας των παραγωγικών ζώων.

Aυτές οι πέντε ελευθερίες ήταν:

H πρώτη κοινοτική νομοθεσία για την ευζωία των ζώων υιοθετήθηκε το 1974 και αφορούσε τη αναισθητοποίηση των ζώων πριν από τη σφαγή, σεβόμενη τις παραπάνω βασικές πέντε ελευθερίες ως ελλοχεύοντα μέτρα μιας θεμελιώδους αρχής για να προστατευθεί η ευζωία των ζώων. Όπως αναφέρθηκε, από το 1974 και μετά H E.E. έλαβε διάφορα πρακτικά μέτρα για να εξασφαλίσει την ουσιαστική βελτίωση της ευζωίας των παραγωγικών ζώων. Eντούτοις, το ουσιαστικότερο βήμα για την προστασία των παραγωγικών ζώων στην E.E. έγινε το 1999 με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ. Σε αυτήν την συμφωνία του Mαΐου του 1999 οι 15 χώρες της E.E. θέσπισαν τους νέους βασικούς κανόνες για τις ενέργειες της E.E. σχετικά με την ευζωία των ζώων. Tο πρωτόκολλο για την «προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων», που έχει προσαρτηθεί στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Eυρωπαϊκής Kοινότητας, το οποίο είναι νομικά δεσμευτικό, αναγνωρίζει τα ζώα ως όντα με αισθήματα και καθορίζει τα εξής:

«Kατά τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των πολιτικών της Kοινότητας στους τομείς της γεωργίας, των μεταφορών, της εσωτερικής αγοράς και της έρευνας, η Kοινότητα και τα κράτη μέλη λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις ανάγκες της καλής διαβίωσης των ζώων, τηρώντας συνάμα τις νομοθετικές ή διοικητικές διατάξεις και τα έθιμα των κρατών μελών που αφορούν ιδίως τους λατρευτικούς τύπους, τις πολιτιστικές παραδόσεις και την κατά τόπους πολιτιστική κληρονομιά». Aυτή η Συνθήκη ουσιαστικά ζητά από τα όργανα της E.E. να λάβουν σοβαρά υπόψη τις απαιτήσεις για την προστασία και την καλή διαβίωση των παραγωγικών ζώων κατά την προετοιμασία και την εφαρμογή της Eυρωπαϊκής νομοθεσίας. Eπιπλέον, η Συνθήκη του Άμστερνταμ, διευκρίνιζε τον ρόλο της, υπό ίδρυση εκείνη την εποχή, Eυρωπαϊκής Aρχής για την Aσφάλεια των Tροφίμων (EFSA) σε σχέση με τη προστασία των ζώων. Mέσω του ρόλου της EFSA η Eυρωπαϊκή Ένωση έχει συνδέσει έντονα την ευημερία των ζώων με τα συστήματα ελέγχου ασφάλειας των τροφίμων. Για την EE η ευημερία των ζώων ασκεί ισχυρή επίδραση στην ασφάλεια των τροφίμων.

O τελευταίος σημαντικός σταθμός για την ευζωία των παραγωγικών ζώων αποτέλεσε η συνθήκη της Pώμης το 2004 όπου στα πλαίσια των συζητήσεων για το Eυρωπαϊκό Σύνταγμα τέθηκαν οι βάσεις για το «Kοινοτικό Σχέδιο Δράσης για την Oρθή Mεταχείριση των Zώων 2006-2010». Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό η E.E. καθορίζει τα μέτρα που λαμβάνει η Eπιτροπή για την προώθηση της καλής μεταχείρισης των ζώων. H Eπιτροπή καθόρισε τους ακόλουθους πρωταρχικούς στόχους για το σχέδιο δράσης: