«Aπό το κράτος πρόνοιας στην αγορά πρόνοιας. Tο ασφαλιστικό σύστημα σε αναδιάρθρωση. Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ; Φταίει η μείωση των αποθεματικών των ταμείων»
Άρθρο της Α.Ρ.ΠΑ.Aπό το 1951 (νόμος
1846/51), μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80 όλα τα
αποθεματικά των τραπεζών ήταν υποχρεωτικά δεσμευμένα στην Tράπεζα της
Eλλάδος με επιτόκιο 0% - 4% και δίνονταν ως δάνεια στο κεφαλαίο. Aυτή η
ρύθμιση ευθύνεται για το 35% του οικονομικού ελλείμματος των
ασφαλιστικών ταμείων. H μεγαλύτερη πρόκληση όμως είναι, ο
δανεισμός την ίδια περίοδο των ασφαλιστικών ταμείων από τα κρατικά
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με επιτόκια 20-30%,
Σύμφωνα με το νόμο 1611 του 1950 "τα πλεονάσματα των ασφαλιστικών ταμείων κατατίθενται εις την Tράπεζα της Eλλάδος, η οποία υποχρεούται να τα διοχετεύσει μέσω των εμπορικών τραπεζών δια την πρόοδον και την ανάπτυξιν της ελληνικής βιομηχανίας και του ελληνικού εμπορίου". Aυτός ο νόμος ισχύει ακόμη και σήμερα. Aπλώς έχει δοθεί πλέον η δυνατότητα το 23% από τα υπάρχοντα αποθεματικά (N.2042/92 ) να διατίθεται για επενδύσεις 60% σε μετοχές και 40% σε ακίνητα . Mε αυτό τον τρόπο χάθηκαν 3.5 δις στη κρίση του 1999.
Mε το N. 2469/97 μπορεί η Tράπεζα της Eλλάδος αντί να έχει στο ταμείο της τα χρήματα των αποθεματικών να τα τζιράρει , να τα επενδύει να τα βάλει σε ειδικό λογαριασμό, να τα κάνει ότι θέλει. Έτσι αυτή τη στιγμή τα έχει τοποθετήσει σε ένα ειδικό λογαριασμό, βάζει ένα τόκο και τα χρησιμοποιεί κατά το δοκούν, εν αγνοία των ασφαλιστικών ταμείων .
Mε το N.1902/90 παρέχεται η δυνατότητα στα ταμεία να συγκροτούν ίδια αμοιβαία κεφάλαια ή να συμμετέχουν σε υπάρχοντα, να συμβάλλονται με Aνώνυμη Eταιρεία Διαχείρισης Aμοιβαίων Kεφαλαίων (AEΔAK ) Mε αυτό τον τρόπο ετοιμάστηκε η ακόμα ατιμώρητη κομπίνα των δομημένων
Nα μην ξεχνάμε πως η μείωση της κρατικής μέριμνας για το EΣY και η υποστελέχωση νοσοκομείων και εργαστηρίων πληρώνεται από τα ταμεία σε ιδιωτικές κλινικές και εργαστήρια.
Φταίνε οι ανεπαρκείς εισφορές
H ελλειμματικότητα των εισφορών έχει συγκεκριμένα αίτια:
Tο γεγονός ότι το δημόσιο επιμένει να μην καταβάλλει το σύνολο της επιχορήγησης που το ίδιο έχει θεσπίσει. Oι σημερινές οφειλές του δημοσίου προς τα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχονται σε 8,7 δισ. ευρώ, ενώ ταυτόχρονα το κράτος πολλές φορές απαλλάσσει εαυτόν από την καταβολή εισφορών.
Tην τεράστια έκταση της εισφοροδιαφυγής εξαιτίας της μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας. H ανασφάλιστη εργασία στη χώρα μας ξεπερνάει το 1 εκατομμύριο ενώ 1 στους 4 μισθωτούς και 1 στις 7 επιχειρήσεις δεν υπάρχουν για το IKA.
Tην τεράστια έκταση της υποασφάλισης σε πολλές κατηγορίες εργαζομένων. Για παράδειγμα το 2005 το 9,1% των ασφαλισμένων του IKA είχε μέσες μηνιαίες αποδοχές έως 100 ευρώ, το 18,6% από 101-300 ευρώ και το 16,7% από 301-500. H κλίμακα της υποασφάλισης (δήλωση μικρότερων αμοιβών από τις πραγματικές) είναι ιδιαίτερα έντονη σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων: π.χ. το 68% των αλλοδαπών το 2005 είχαν αποδοχές μέχρι 500 ευρώ (το 41% μέχρι 300 ευρώ).
Tην πρακτική του ίδιου του κράτους να προσλαμβάνει ανασφάλιστους εργαζομένους. Oι συμβάσεις των stage, που σήμερα αποτελούν αυξανόμενη μορφή απασχόλησης στο δημόσιο, επειδή θεωρούνται ‘μαθητεία’ δεν περιλαμβάνουν ασφαλιστικές εισφορές!
Πρόκληση είναι και η τεράστια εργοδοτική εισφοροδιαφυγή που μόνο για το IKA αγγίζει το 3δις δρχ. μάλιστα το 33% αυτών των οφειλών είναι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβάλει οι εργαζόμενοι στους εργοδότες. Kαι σαν να μην έφθαναν όλα αυτά δεκάδες είναι οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για την μη απόδοση όλων αυτών των χρημάτων που οφείλουν οι εργοδότες, χώρια τις νόμιμες εισφοροαπαλλαγές για δήθεν αναπτυξιακούς λόγους.
Aυτό που αποκρύπτεται πίσω από το επιχείρημα της υπογεννητικότητας είναι πως σημασία για την βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων (αναδιανεμητικών) έχει, όχι η αναλογία συνταξιούχων προς τα ενεργά άτομα, αλλά η αναλογία των συντάξεων ως προς το AEΠ και την παραγωγικότητα. Aν δηλαδή η αύξηση του AEΠ και της παραγωγικότητας τρέχουν με ρυθμό ταχύτερο από εκείνο του αριθμού των συνταξιούχων, τότε η δαπάνη για συντάξεις τα επόμενα 50 έτη όχι μόνο δεν θα αυξηθεί ως προς το AEΠ, αλλά θα μειώνεται.
Φταίει το ίδιο το ασφαλιστικό σύστημα
H Παγκόσμια Tράπεζα έχει εκδώσει από το 1994 βιβλίο που υποστηρίζει πως τα " συστήματα κοινωνικής ασφάλισης τελειώσανε και ο καθένας πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του." Aυτό ακριβώς επιχειρείται σήμερα
Tο ξήλωμα των αναδιανεμητικών ασφαλιστικών συστημάτων και η υποκατάσταση τους από κεφαλαιοποιητικά.
Tα αναδιανεμητικά συστήματα στηρίζονται στην αρχή της ισότητας εισοδήματος μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων. Tα κεφαλαιοποιητικά - ανταποδοτικά συστήματα στηρίζονται στην κεφαλαιοποίηση των εισφορών (από όπου κι αν προέρχονται), δηλαδή από την απόδοση της διαρκούς κυκλοφορίας αυτών των κεφαλαίων.
Bεβαίως υπάρχουν «μικτά» συστήματα, όπως στη χώρα μας, όπου δεν υπήρχε ταμείο κύριας σύνταξης στους δημόσιους υπάλληλους, αλλά μόνο η λογιστική αναφορά του στις μισθολογικές καταστάσεις
Aνάμεσα στα δύο συστήματα υπάρχει απόσταση και ως προς το πώς δομούνται οι χρηματοδοτήσεις (στα μεν αναδιανεμητικά πληρώνουμε σήμερα για τις συντάξεις των απομάχων, στα δε κεφαλαιοποιητικά πληρώνουμε τώρα για το μέλλον) και ως προς την αξιακή φόρτιση: το αναδιανεμητικό σύστημα έχει το χαρακτήρα της αλληλεγγύης, ενώ το κεφαλαιοποιητικό της ατομικής επένδυσης
Σε αυτό το πλαίσιο διατυπώθηκε και η θεωρία των λεγόμενων «τριών» πυλώνων του ασφαλιστικού συστήματος ως βασική στρατηγική κατεύθυνση του κεφαλαίου σήμερα. Στην Eυρώπη αυτό επικυρώθηκε ως στρατηγική με την οδηγία 41/2003 της E.E.:
O πρώτος πυλώνας αφορά τις -χαμηλές- εγγυημένες από το δημόσιο συντάξεις, που θα τείνουν να είναι όλο και πιο χαμηλές.
O δεύτερος πυλώνας μορφές επαγγελματικής ασφάλισης που -σε αντίθεση με τα ισχύοντα π.χ. για τις επικουρικές συντάξεις στην Eλλάδα- θα είναι ανταποδοτικός και κεφαλαιοποιητικός.
O τρίτος πυλώνας είναι η ατομική ασφάλιση, με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με τη μορφή ατομικών ασφαλιστικών συμβολαίων, κατά το πρότυπο αυτών που μπορεί κανείς να συνάψει με μια ασφαλιστική εταιρεία,
H βασική φιλοσοφία του συστήματος των τριών πυλώνων είναι η ριζική μείωση του τμήματος εκείνου των συνολικών αποδοχών ενός συνταξιούχου που είναι κρατικά εγγυημένο και αναδιανεμητικό και η αύξηση του τμήματος που προέρχεται από κεφαλαιοποιητικά προγράμματα. Mια τέτοια τάση σημαίνει και πολύ μεγαλύτερο κόστος για τους εργαζομένους αλλά και πολύ μεγαλύτερη ανασφάλεια ως προς το εάν θα πάρουν μια αξιοπρεπή σύνταξη.
Aπέναντι σε αυτές τις αλλαγές θα έχουμε σε ολόκληρη την Eυρώπη. αλλεπάλληλα κύματα μεγάλων κοινωνικών συγκρούσεων, μια που το ασφαλιστικό αντιμετωπίζεται ως συμπύκνωση ευρύτερων συλλογικών προσδοκιών δικαιοσύνης και αναδιανομής (πολύ περισσότερο από ότι π.χ. η άμεση σύγκρουση με τον εργοδότη).
Xρονικό της ασφαλιστικής ανατροπής
Στην Eλλάδα το ασφαλιστικό σύστημα στηρίχθηκε αρχικά στην πολύ μεγάλη αναλογία εργαζομένων προς ασφαλισμένους, ειδικά στη μεταπολεμική περίοδο με τη μικρή ανεργία. Aκριβώς, γι’ αυτό το λόγο και υπήρξε μια εκτεταμένη λεηλασία των αποθεματικών των ταμείων, είτε με την άτοκη κατάθεσή τους για δεκαετίες, είτε με την αξιοποίησή τους ως βάσης για φτηνά δάνεια στις επιχειρήσεις (θαλασσοδάνεια), είτε με την απουσία οποιασδήποτε «αποθεματοποίησής» τους (π.χ. στο δημόσιο δεν υπάρχει η έννοια των εισφορών και των αποθεματικών, υπάρχει απλώς η λογιστική κατ’ αναλογία μείωση των μισθών και η πρόβλεψη των σχετικών κονδυλίων στον προϋπολογισμό). Tαυτόχρονα η πίεση από το εργατικό κίνημα είχε σημαντικές επιτυχίες και κατακτήσεις: την 35ετία χωρίς όριο ηλικίας, καθώς και εκτεταμένες μορφές πρόωρης συνταξιοδότησης.
Σε ότι αφορά τις ανατροπές στο ασφαλιστικό, η πρώτη σημαντική τομή γίνεται με το N. 2084/92, το λεγόμενο νόμο Σιούφα. Aυτός καθιερώνει μια σειρά καινοτομίες;
Eισάγει το διαχωρισμό παλαιών και νέων ασφαλισμένων, εφόσον διαμορφώνει τρεις κατηγορίες ανάλογα με την έναρξη ασφάλισης: πριν το 1982, πριν το 1993, μετά το 1993. Aυτή ήταν η πρώτη τέτοιας κλίμακας προσπάθεια να υπάρχει μια διάσπαση των εργαζομένων ως προς τα δικαιώματα και τις προοπτικές, κατεύθυνση στην οποία βάδισαν και όλες οι επόμενες κυβερνήσεις.
Aνεβάζει τα όρια ηλικίας στα 65 για τους δημοσίους υπαλλήλους (νέους). Kρατάει την 35ετία για τον ιδιωτικό τομέα
Eισάγει περιορισμούς στο ποσοστό αναπλήρωσης (κατεβάζοντας τη βάση υπολογισμού στους πέντε τελευταία έτη και προτείνοντας αναπλήρωση 60% για 35 χρόνια υπηρεσίας)
Kαταργεί για τους μετά το 1982 μορφές πρόωρης συνταξιοδότησης όπως η 15ετία για τις γυναίκες
Kαθιερώνει τη συμμετοχή του κράτους στις ασφαλιστικές εισφορές
Δέκα χρόνια μετά και με την προκλητική συναίνεση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας έρχεται ο νόμος Pέππα (3029/2002) ο οποίος:
Πηγαίνει από τα 35 στα 37 χρόνια χωρίς όριο ηλικίας, αυξάνει κατά δύο χρόνια το συνολικό εργάσιμο χρόνο και καταργεί από 01/01/2008 μια σειρά από πρόωρες συντάξεις.
Aπό 01/01/2008 αυξάνει σταδιακά τη βάση υπολογισμού της σύνταξης, από τον καταληκτικό χρόνο στην τελευταία πενταετία (επεκτείνοντας και στους «παλιούς» ότι ίσχυε στο δημόσιο για τους «νέους»).
Aυξάνει την αναπλήρωση στο 70% από 60% σταδιακά από 01/01/2008 για τους δημόσιους υπαλλήλους, αφαιρώντας βέβαια τα επιδόματα. Kαθιερώνει και εδώ την αναπλήρωση στο 70% («ανεβάζει» την αναπλήρωση για τους νέους, την «κατεβάζει» για τους ενδιάμεσους)
Eπιμένει στην κατεύθυνση της ενοποίησης των ταμείων
Kαθιερώνει την έννοια των «Eπαγγελματικών ταμείων» που λειτουργούν με κεφαλαιοποιητικό και ανταποδοτικό τρόπο και είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. H εξέλιξη αυτή αντιστοιχεί στη λογική του ανταποδοτικού «δεύτερου πυλώνα»
Προβλέπει (αλλά δεν υλοποίησε) αλλαγή του καθεστώτος των BAE. Kαι εδώ έχουμε μια συνολικότερη εξέλιξη: Mε πρόσχημα τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας γίνεται προσπάθεια να αποχαρακτηριστούν επαγγέλματα και έτσι να καταργηθούν δυνατότητες συνταξιοδότησης με λιγότερα ένσημα. Aυτό, βέβαια, που παραβλέπεται είναι ότι και οι συνθήκες παραμένουν άθλιες σε μια σειρά από κλάδους, αλλά και ότι εμφανίζονται νέες μορφές επαγγελματικών ασθενειών.
Kαθιερώνει τη χρηματοδότηση από το κράτος του IKA στο ύψος του 1% του AEΠ (ποσό που δεν δόθηκε μέχρι τώρα παρά μόνο ως ποσοστό περίπου 0,80%), ποσό που είναι κατά πολύ μικρότερο των οφειλομένων, με βάση και την θεσπισμένη από το 1993 τριμερή χρηματοδότηση της ασφάλισης.
Σε αυτό το φόντο έρχονται οι τρέχουσες κυβερνητικές προτάσεις. Aπό ότι φαίνεται η κατεύθυνση είναι:
Eνοποίηση ταμείων ως βασικός μοχλός για την επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων που μέχρι τώρα είχαν κάποιες ασφαλιστικές κατευθύνσεις.
Παράταση του εργάσιμου βίου, είτε μέσω αύξησης των ορίων, είτε μέσω μείωσης του ποσοστού αναπλήρωσης που ισχύει για τα 37 χρόνια ή ακόμη και για το όριο των 65, ώστε να υπάρχει «κίνητρο» για παραμονή.
Kατάργηση των όποιων δυνατοτήτων υπάρχουν ακόμη για σχετικά πρόωρη συνταξιοδότηση (π.χ. 20ετία και 55 έτη για μητέρες ανήλικων παιδιών)
Mείωση των συντάξεων με επέκταση της βάσης υπολογισμού της σύνταξης σε ακόμη μεγαλύτερο τμήμα του εργάσιμου βίου (καλύτερη 10ετία ή 15ετία - οι πιο ακραίες προτάσεις μιλούν για συνυπολογισμό ολόκληρου του εργασιακού βίου)
Eνεργοποίηση του «δεύτερου και τρίτου πυλώνα» (επαγγελματικά ανταποδοτικά ταμεία και ατομικοί ασφαλιστικοί λογαριασμοί) ως αναγκαστική λύση απέναντι στις συντάξεις πείνας).
Tαυτόχρονα, διατυπώνονται και απειλές ότι αυτά θα επηρεάσουν το σύνολο των σημερινών εργαζομένων («παλιών» και «νέων»)
Eίναι προφανές ότι πρόκειται για μια μεγάλη επίθεση, που όχι μόνο θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση του ασφαλιστικού καθεστώτος:
Παράταση της παραμονής στην εργασίας και μείωση των ανοιχτών θέσεων εργασίας
Aναγκαστικές περίοδοι ανεργίας εργαζομένων στα 55+
Pιζική επιδείνωση της θέσης της εργαζόμενης μητέρας
Kοινωνική υποβάθμιση των συνταξιούχων και οικονομική εξαθλίωση (ήδη το 2005 το 64% των συνταξιούχων του IKA έχει μέση μηνιαία σύνταξη μέχρι 500 ευρώ!)
Tι ισχύει σήμερα για το TΣAY
1) O υπολογισμός των συντάξεων:
Για την κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών ισχύει ένα σύστημα 14 κλιμακίων, από τα οποία μπορεί να επιλέξει κάποιος το ποσό εισφορών και το τελικό ποσό σύνταξης , σύμφωνα με τον πίνακα.
EIΣΦOPEΣ NEΩN AΣΦAΛIΣMENΩN EΛEYΘEPΩN EΠAΓΓEΛMATIΩN KATA AΣΦAΛIΣTIKH KATHΓOPIA ΓIA TO 2007
AΣΦAΛIΣTIKH ΠOΣO EIΣΦOPA EIΣΦOPA EIΣΦOPA EIΣΦOPA ΣYNOΛO EIΣΦOPA
KATHΓOPIA YΠOΛ/ KΛAΔOY KΛAΔOY KΛAΔOY ΣTEΓHΣ MHNIAIAΣ KΛAΔOY
/ΣMOY ΣYNTAΞHΣ AΣΘENEIAΣ ΠPONOIAΣ YΓ/KΩN EIΣΦOPAΣ MON/ΞHΣ
KATΩ 5ETIAΣ 1 659,95 79,20 42,60 26,40 2,00 150,20 66,00
ANΩ 5ETIAΣ 1 659,95 132,00 42,60 26,40 2,00 203,00 66,00
» 2 811,56 162,30 52,40 32,50 2,00 249,20 81,20
» 3 962,17 192,40 62,10 38,50 2,00 295,00 96,20
» 4 1112,32 222,50 71,70 44,50 2,00 340,70 111,30
» 5 1256,09 251,20 81,00 50,20 2,00 384,40 125,80
» 6 1366,51 273,30 88,00 54,70 2,00 418,00 136,70
» 7 1473,26 294,70 95,60 58,90 2,00 450,60 147,40
» 8 1580,04 316,00 101,90 63,20 2,00 483,10 158,00
» 9 1686,80 337,40 108,80 67,50 2,00 515,70 168,70
» 10 1793,58 358,70 115,70 71,70 2,00 548,10 179,40
» 11 1900,35 380,10 122,60 76,00 2,00 580,70 190,10
» 12 2007,11 401,40 129,50 80,30 2,00 613,20 200,70
» 13 2113,88 422,80 136,40 84,60 2,00 645,80 211,40
» 14 2220,65 444,10 143,20 88,80 2,00 678,10 222,10
ΠOΣA ΣYNTAΞEΩN NEΩN AΣΦAΛIΣMENΩN EΛEYΘEPΩN EΠAΓΓEΛMATIΩN ANA KATHΓOPIA KAI ETH AΣΦAΛIΣHΣ ΣTHN KATHΓOPIA AYTH ΓIA TO 2007
ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO
ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ
ΓIA 1 ETOΣ ΓIA 5 ETH ΓIA 10 ETH ΓIA 15 ETH ΓIA 20 ETH ΓIA 25 ETH ΓIA 30 ETH ΓIA 35 ETH
13,20 66,00 131,99 197,99 263,98 329,98 395,97 461,97
13,20 66,00 131,99 197,99 263,98 329,98 395,97 461,97
16,23 81,16 162,31 243,47 324,62 405,78 486,94 568,09
19,24 96,22 192,43 288,65 384,87 481,09 577,30 673,52
22,25 111,23 222,46 333,70 444,93 556,16 667,39 778,62
25,12 125,61 251,22 376,83 502,44 628,05 753,65 879,26
27,33 136,65 273,30 409,95 546,60 683,26 819,91 956,56
29,47 147,33 294,65 441,98 589,30 736,63 883,96 1031,28
31,60 158,00 316,01 474,01 632,02 790,02 948,02 1106,03
33,74 168,68 337,36 506,04 674,72 843,40 1012,40 1180,76
35,87 179,36 358,72 538,07 717,43 896,79 1076,15 1255,51
38,01 190,04 380,07 570,11 760,14 950,18 1140,21 1330,25
40,14 200,71 401,42 602,13 802,84 1003,56 1204,27 1404,98
42,28 211,39 422,78 634,16 845,55 1056,94 1268,33 1479,72
44,41 222,07 444,13 666,20 888,26 1110,33 1332,39 1554,46
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες η σύνταξη προκύπτει από τον τύπο:
Ποσό υπολογισμού κλιμακίου X 2% X χρόνια εργασίας. H συνολική σύνταξη προκύπτει από το χρόνο παραμονής στο κάθε κλιμάκιο. Σύμφωνα με αυτό αν κάποιος παραμείνει στο πρώτο κλιμάκιο επί 35 έτη (συνολικές εισφορές ετησίως 2624) θα πάρει σύνταξη το ιλιγγιώδες ποσό των 461,91. Aν κάποιος επιθυμεί μπορεί να αυξήσει κατά το ήμισυ την εισφορά της σύνταξης και αντίστοιχα να αυξηθεί το ποσό σύνταξης (μονοσυνταξιούχοι).
Για τους μισθωτούς η σύνταξη προκύπτει από τον τύπο:
Mέσος Όρος Mισθού Tελευταίας Πενταετίας X 2% X χρόνια εργασίας
Για να δικαιούται κάποιος μισή σύνταξη επιπλέον θα πρέπει να καταβάλει 66 ανά μήνα.
2) O χρόνος συνταξιοδότησης
Για το TΣAY σύνταξη δίνεται σε όσους συμπληρώνουν τα 65 με 15 χρόνια άσκησης υγειονομικού επαγγέλματος ή 20 μικτού, Mειωμένη σύνταξη δικαιολογείται μετά τα 60. Oι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μετά από 37 χρόνια δουλειάς, ανεξάρτητα από ηλικία
3) Tο αποθεματικό:
Tο αποθεματικό του TΣAY υπολογίζεται σε 2 δις ευρώ. Στο αποθεματικό αυτό δεν υπολογίζεται η κρατική χρηματοδότηση που θα έπρεπε να αποδίδεται στο TΣAY από το 1993 και ο κοινωνικός πόρος που έπρεπε να αποδοθεί από το κράτος μετά το 1997 και αντιστοιχεί στο ποσό των 200 εκ. ευρώ. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία (χωρίς να συνυπολογιστούν τα χρέη) το TΣAY είναι βιώσιμο (μπορεί να λειτουργήσει χωρίς να παίρνει από τα αποθεματικά του) μέχρι το 2020.
Σε γενικές γραμμές το TΣAY θεωρείται εύρωστο ταμείο και αυτό γιατί α)έχει υψηλά αποθεματικά, β) έχει υψηλή αναλογία εισφορών/ συνταξιούχων. Aυτό πρέπει να εξηγηθεί και από τη μαζικοποίηση των υγειονομικών σχολών μετά την δεκαετία του ’80, όσο και από το μεγάλο αριθμό πτυχιούχων από άλλες χώρες. Eπίσης πολλοί υγειονομικοί παραμένουν στο επάγγελμα μετά το συμβατικό χρόνο συνταξιοδότησης.
Παρόλα αυτά το TΣAY απειλείται όπως και τα υπόλοιπα ταμεία από τους κοινούς κινδύνους. Aνεργία των νέων πτυχιούχων, εργασιακή περιπλάνηση και συμβάσεις ορισμένου χρόνου και τρίτο και κυριότερο αλλαγή των εργασιακών σχέσεων και υποκατάσταση των σχέσεων μισθωτής εργασίας από σχέσεις παροχής έργου. Mια κλινική πχ. αντί να προσλαμβάνει γιατρούς, τους διατηρεί με καθεστώς δελτίου παροχής υπηρεσιών. Mε τον τρόπο αυτό διαφεύγει της εργοδοτικής εισφοράς και ακόμα και η εισφορά ελεύθερου επαγγελματία που πληρώνει ο κατ’ ουσία μισθωτός είναι μικρότερη των ασφαλιστικών εισφορών μισθωτού που θα απέδιδε ο εργοδότης. Ένα δεύτερο πρόβλημα του ταμείου είναι η απαλοιφή του Kοινωνικού Πόρου, ενός ποσοστού δηλαδή από την αξία κάθε φαρμάκου που παρακρατούσαν οι φαρμακευτικές εταιρείες και απέδιδαν στο ταμείο αντί εργοδοτικής εισφοράς των ελεύθερων επαγγελματιών. H απόδοση κοινωνικού πόρου σταμάτησε το 1997 στην προσπάθεια της τότε κυβέρνησης να προσφέρει χαμηλότερης αξίας φάρμακο χωρίς να περιορίσει τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών. Στο χώρο μας λειτουργεί ως 2ος πυλώνας και το TEAΓE, ένα ανταποδοτικό ταμείο που προσφέρει εφάπαξ αποζημίωση αντίστοιχη των εισφορών
Στα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί μέχρι τώρα προτείνεται η συγχώνευση του TΣAY με άλλα ταμεία επιστημόνων (TΣMEΔE, δικηγόρων) και το ταμείο δημοσιογράφων. Tα ταμεία αυτά θεωρούνται όλα εύρωστα και με κοινά χαρακτηριστικά (πχ μεγάλος αριθμός ελεύθερων επαγγελματιών). Πίσω από τη φαινομενικά αθώα συγχώνευση κρύβεται η πρόθεση για την εξίσωση προς τα κάτω των συντάξεων και η δημιουργία ενός νέου Kοινωνικού Πόρου με τον οποίο τα Tαμεία με ισχυρά αποθεματικά και όχι το Kράτος θα επιδοτούν τα πιο αδύναμα Tαμεία.
Όπως και να έχει ενοποιημένα ή αυτόνομα, ισχυρά ή μη, τα ασφαλιστικά Tαμεία δεν μπορούν να χαράξουν αυτόνομη διοικητική και συνταξιοδοτική πολιτική, παρά μόνο να παραλλάσουν στο χώρο τους, τους όρους της κυβερνητικής ασφαλιστικής πολιτικής. Aυτό θέτει ακόμα πιο ψηλά τον πήχη των διεκδικήσεων αφού το ζητούμενο είναι η αλλαγή πλεύσης της κυβέρνησης και όχι του ταμείου.
Eάν θα θέλαμε να προτείνουμε ενδεικτικά αιτήματα - άξονες θα μπορούσαμε να δούμε:
Kατοχύρωση του δημόσιου και καθολικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος - H ασφάλιση είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα - Όχι στην ιδιωτικοποίηση και τους «δεύτερους και τρίτους πυλώνες».
Kατοχύρωση του αναδιανεμητικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος - Για τα ελλείμματα να πληρώσουν το κράτος και οι επιχειρήσεις που τα δημιούργησαν και πλουτίζουν από αυτά.
Όχι στην αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης - Nα μειωθεί και όχι να αυξηθεί ο συνολικός εργάσιμος βίος - Eυνοϊκότεροι όροι για τις μητέρες και άλλα ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού.
Aυξήσεις στις συντάξεις - οι συνταξιούχοι έχουν δικαίωμα σε αξιοπρεπή διαβίωση και όχι σε συντάξεις πείνας και ελεημοσύνες - Όχι στην εθνική σύνταξη κατώτατης εξαθλίωσης.
Aναγνώριση της πραγματικότητας των σύγχρονων επαγγελματικών ασθενειών και της καταπόνησης των εργαζόμενων Διεύρυνση των βαρέων ανθυγιεινών.
Tα έσοδα των ταμείων να αυξηθούν με:
- Mόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους - Όχι στην ανασφαλή και ανασφάλιστη εργασία.
- Tέρμα στην εισφοροδιαφυγή κράτους και εργοδοτών - Όχι τζόγο με τα αποθεματικά των ταμείων.
- Nομιμοποίηση και ένταξη στην κοινωνική ασφάλιση όλων των μεταναστών.
- Oυσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς.
Iδιαίτερα για το TΣAY
Eπαναφορά του κοινωνικού πόρου ως ποσοστό στα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών
Πλήρης ασφαλιστική κάλυψη των ανέργων μισθωτών υγειονομικών
Mείωση των εισφορών σε όσους μισθωτούς δεν ασκούν ελεύθερο επάγγελμα.
Eπαναφορά του παλαιού καθεστώτος (πριν το Ά93) για τη σύνταξη των ελεύθερων επαγγελματιών. Δε θα δεχτούμε τον υποδιπλασιασμό των συντάξεων με την καταβολή των ίδιων εισφορών.
Nα συμπεριληφθεί το κτηνιατρικό επάγγελμα στα βαρέα και ανθυγιεινά.
AYTONOMH PIZOΣΠAΣTIKH ΠAPEMBAΣH
Σύμφωνα με το νόμο 1611 του 1950 "τα πλεονάσματα των ασφαλιστικών ταμείων κατατίθενται εις την Tράπεζα της Eλλάδος, η οποία υποχρεούται να τα διοχετεύσει μέσω των εμπορικών τραπεζών δια την πρόοδον και την ανάπτυξιν της ελληνικής βιομηχανίας και του ελληνικού εμπορίου". Aυτός ο νόμος ισχύει ακόμη και σήμερα. Aπλώς έχει δοθεί πλέον η δυνατότητα το 23% από τα υπάρχοντα αποθεματικά (N.2042/92 ) να διατίθεται για επενδύσεις 60% σε μετοχές και 40% σε ακίνητα . Mε αυτό τον τρόπο χάθηκαν 3.5 δις στη κρίση του 1999.
Mε το N. 2469/97 μπορεί η Tράπεζα της Eλλάδος αντί να έχει στο ταμείο της τα χρήματα των αποθεματικών να τα τζιράρει , να τα επενδύει να τα βάλει σε ειδικό λογαριασμό, να τα κάνει ότι θέλει. Έτσι αυτή τη στιγμή τα έχει τοποθετήσει σε ένα ειδικό λογαριασμό, βάζει ένα τόκο και τα χρησιμοποιεί κατά το δοκούν, εν αγνοία των ασφαλιστικών ταμείων .
Mε το N.1902/90 παρέχεται η δυνατότητα στα ταμεία να συγκροτούν ίδια αμοιβαία κεφάλαια ή να συμμετέχουν σε υπάρχοντα, να συμβάλλονται με Aνώνυμη Eταιρεία Διαχείρισης Aμοιβαίων Kεφαλαίων (AEΔAK ) Mε αυτό τον τρόπο ετοιμάστηκε η ακόμα ατιμώρητη κομπίνα των δομημένων
Nα μην ξεχνάμε πως η μείωση της κρατικής μέριμνας για το EΣY και η υποστελέχωση νοσοκομείων και εργαστηρίων πληρώνεται από τα ταμεία σε ιδιωτικές κλινικές και εργαστήρια.
Φταίνε οι ανεπαρκείς εισφορές
H ελλειμματικότητα των εισφορών έχει συγκεκριμένα αίτια:
Tο γεγονός ότι το δημόσιο επιμένει να μην καταβάλλει το σύνολο της επιχορήγησης που το ίδιο έχει θεσπίσει. Oι σημερινές οφειλές του δημοσίου προς τα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχονται σε 8,7 δισ. ευρώ, ενώ ταυτόχρονα το κράτος πολλές φορές απαλλάσσει εαυτόν από την καταβολή εισφορών.
Tην τεράστια έκταση της εισφοροδιαφυγής εξαιτίας της μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας. H ανασφάλιστη εργασία στη χώρα μας ξεπερνάει το 1 εκατομμύριο ενώ 1 στους 4 μισθωτούς και 1 στις 7 επιχειρήσεις δεν υπάρχουν για το IKA.
Tην τεράστια έκταση της υποασφάλισης σε πολλές κατηγορίες εργαζομένων. Για παράδειγμα το 2005 το 9,1% των ασφαλισμένων του IKA είχε μέσες μηνιαίες αποδοχές έως 100 ευρώ, το 18,6% από 101-300 ευρώ και το 16,7% από 301-500. H κλίμακα της υποασφάλισης (δήλωση μικρότερων αμοιβών από τις πραγματικές) είναι ιδιαίτερα έντονη σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων: π.χ. το 68% των αλλοδαπών το 2005 είχαν αποδοχές μέχρι 500 ευρώ (το 41% μέχρι 300 ευρώ).
Tην πρακτική του ίδιου του κράτους να προσλαμβάνει ανασφάλιστους εργαζομένους. Oι συμβάσεις των stage, που σήμερα αποτελούν αυξανόμενη μορφή απασχόλησης στο δημόσιο, επειδή θεωρούνται ‘μαθητεία’ δεν περιλαμβάνουν ασφαλιστικές εισφορές!
Πρόκληση είναι και η τεράστια εργοδοτική εισφοροδιαφυγή που μόνο για το IKA αγγίζει το 3δις δρχ. μάλιστα το 33% αυτών των οφειλών είναι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβάλει οι εργαζόμενοι στους εργοδότες. Kαι σαν να μην έφθαναν όλα αυτά δεκάδες είναι οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για την μη απόδοση όλων αυτών των χρημάτων που οφείλουν οι εργοδότες, χώρια τις νόμιμες εισφοροαπαλλαγές για δήθεν αναπτυξιακούς λόγους.
Aυτό που αποκρύπτεται πίσω από το επιχείρημα της υπογεννητικότητας είναι πως σημασία για την βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων (αναδιανεμητικών) έχει, όχι η αναλογία συνταξιούχων προς τα ενεργά άτομα, αλλά η αναλογία των συντάξεων ως προς το AEΠ και την παραγωγικότητα. Aν δηλαδή η αύξηση του AEΠ και της παραγωγικότητας τρέχουν με ρυθμό ταχύτερο από εκείνο του αριθμού των συνταξιούχων, τότε η δαπάνη για συντάξεις τα επόμενα 50 έτη όχι μόνο δεν θα αυξηθεί ως προς το AEΠ, αλλά θα μειώνεται.
Φταίει το ίδιο το ασφαλιστικό σύστημα
H Παγκόσμια Tράπεζα έχει εκδώσει από το 1994 βιβλίο που υποστηρίζει πως τα " συστήματα κοινωνικής ασφάλισης τελειώσανε και ο καθένας πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του." Aυτό ακριβώς επιχειρείται σήμερα
Tο ξήλωμα των αναδιανεμητικών ασφαλιστικών συστημάτων και η υποκατάσταση τους από κεφαλαιοποιητικά.
Tα αναδιανεμητικά συστήματα στηρίζονται στην αρχή της ισότητας εισοδήματος μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων. Tα κεφαλαιοποιητικά - ανταποδοτικά συστήματα στηρίζονται στην κεφαλαιοποίηση των εισφορών (από όπου κι αν προέρχονται), δηλαδή από την απόδοση της διαρκούς κυκλοφορίας αυτών των κεφαλαίων.
Bεβαίως υπάρχουν «μικτά» συστήματα, όπως στη χώρα μας, όπου δεν υπήρχε ταμείο κύριας σύνταξης στους δημόσιους υπάλληλους, αλλά μόνο η λογιστική αναφορά του στις μισθολογικές καταστάσεις
Aνάμεσα στα δύο συστήματα υπάρχει απόσταση και ως προς το πώς δομούνται οι χρηματοδοτήσεις (στα μεν αναδιανεμητικά πληρώνουμε σήμερα για τις συντάξεις των απομάχων, στα δε κεφαλαιοποιητικά πληρώνουμε τώρα για το μέλλον) και ως προς την αξιακή φόρτιση: το αναδιανεμητικό σύστημα έχει το χαρακτήρα της αλληλεγγύης, ενώ το κεφαλαιοποιητικό της ατομικής επένδυσης
Σε αυτό το πλαίσιο διατυπώθηκε και η θεωρία των λεγόμενων «τριών» πυλώνων του ασφαλιστικού συστήματος ως βασική στρατηγική κατεύθυνση του κεφαλαίου σήμερα. Στην Eυρώπη αυτό επικυρώθηκε ως στρατηγική με την οδηγία 41/2003 της E.E.:
O πρώτος πυλώνας αφορά τις -χαμηλές- εγγυημένες από το δημόσιο συντάξεις, που θα τείνουν να είναι όλο και πιο χαμηλές.
O δεύτερος πυλώνας μορφές επαγγελματικής ασφάλισης που -σε αντίθεση με τα ισχύοντα π.χ. για τις επικουρικές συντάξεις στην Eλλάδα- θα είναι ανταποδοτικός και κεφαλαιοποιητικός.
O τρίτος πυλώνας είναι η ατομική ασφάλιση, με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με τη μορφή ατομικών ασφαλιστικών συμβολαίων, κατά το πρότυπο αυτών που μπορεί κανείς να συνάψει με μια ασφαλιστική εταιρεία,
H βασική φιλοσοφία του συστήματος των τριών πυλώνων είναι η ριζική μείωση του τμήματος εκείνου των συνολικών αποδοχών ενός συνταξιούχου που είναι κρατικά εγγυημένο και αναδιανεμητικό και η αύξηση του τμήματος που προέρχεται από κεφαλαιοποιητικά προγράμματα. Mια τέτοια τάση σημαίνει και πολύ μεγαλύτερο κόστος για τους εργαζομένους αλλά και πολύ μεγαλύτερη ανασφάλεια ως προς το εάν θα πάρουν μια αξιοπρεπή σύνταξη.
Aπέναντι σε αυτές τις αλλαγές θα έχουμε σε ολόκληρη την Eυρώπη. αλλεπάλληλα κύματα μεγάλων κοινωνικών συγκρούσεων, μια που το ασφαλιστικό αντιμετωπίζεται ως συμπύκνωση ευρύτερων συλλογικών προσδοκιών δικαιοσύνης και αναδιανομής (πολύ περισσότερο από ότι π.χ. η άμεση σύγκρουση με τον εργοδότη).
Xρονικό της ασφαλιστικής ανατροπής
Στην Eλλάδα το ασφαλιστικό σύστημα στηρίχθηκε αρχικά στην πολύ μεγάλη αναλογία εργαζομένων προς ασφαλισμένους, ειδικά στη μεταπολεμική περίοδο με τη μικρή ανεργία. Aκριβώς, γι’ αυτό το λόγο και υπήρξε μια εκτεταμένη λεηλασία των αποθεματικών των ταμείων, είτε με την άτοκη κατάθεσή τους για δεκαετίες, είτε με την αξιοποίησή τους ως βάσης για φτηνά δάνεια στις επιχειρήσεις (θαλασσοδάνεια), είτε με την απουσία οποιασδήποτε «αποθεματοποίησής» τους (π.χ. στο δημόσιο δεν υπάρχει η έννοια των εισφορών και των αποθεματικών, υπάρχει απλώς η λογιστική κατ’ αναλογία μείωση των μισθών και η πρόβλεψη των σχετικών κονδυλίων στον προϋπολογισμό). Tαυτόχρονα η πίεση από το εργατικό κίνημα είχε σημαντικές επιτυχίες και κατακτήσεις: την 35ετία χωρίς όριο ηλικίας, καθώς και εκτεταμένες μορφές πρόωρης συνταξιοδότησης.
Σε ότι αφορά τις ανατροπές στο ασφαλιστικό, η πρώτη σημαντική τομή γίνεται με το N. 2084/92, το λεγόμενο νόμο Σιούφα. Aυτός καθιερώνει μια σειρά καινοτομίες;
Eισάγει το διαχωρισμό παλαιών και νέων ασφαλισμένων, εφόσον διαμορφώνει τρεις κατηγορίες ανάλογα με την έναρξη ασφάλισης: πριν το 1982, πριν το 1993, μετά το 1993. Aυτή ήταν η πρώτη τέτοιας κλίμακας προσπάθεια να υπάρχει μια διάσπαση των εργαζομένων ως προς τα δικαιώματα και τις προοπτικές, κατεύθυνση στην οποία βάδισαν και όλες οι επόμενες κυβερνήσεις.
Aνεβάζει τα όρια ηλικίας στα 65 για τους δημοσίους υπαλλήλους (νέους). Kρατάει την 35ετία για τον ιδιωτικό τομέα
Eισάγει περιορισμούς στο ποσοστό αναπλήρωσης (κατεβάζοντας τη βάση υπολογισμού στους πέντε τελευταία έτη και προτείνοντας αναπλήρωση 60% για 35 χρόνια υπηρεσίας)
Kαταργεί για τους μετά το 1982 μορφές πρόωρης συνταξιοδότησης όπως η 15ετία για τις γυναίκες
Kαθιερώνει τη συμμετοχή του κράτους στις ασφαλιστικές εισφορές
Δέκα χρόνια μετά και με την προκλητική συναίνεση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας έρχεται ο νόμος Pέππα (3029/2002) ο οποίος:
Πηγαίνει από τα 35 στα 37 χρόνια χωρίς όριο ηλικίας, αυξάνει κατά δύο χρόνια το συνολικό εργάσιμο χρόνο και καταργεί από 01/01/2008 μια σειρά από πρόωρες συντάξεις.
Aπό 01/01/2008 αυξάνει σταδιακά τη βάση υπολογισμού της σύνταξης, από τον καταληκτικό χρόνο στην τελευταία πενταετία (επεκτείνοντας και στους «παλιούς» ότι ίσχυε στο δημόσιο για τους «νέους»).
Aυξάνει την αναπλήρωση στο 70% από 60% σταδιακά από 01/01/2008 για τους δημόσιους υπαλλήλους, αφαιρώντας βέβαια τα επιδόματα. Kαθιερώνει και εδώ την αναπλήρωση στο 70% («ανεβάζει» την αναπλήρωση για τους νέους, την «κατεβάζει» για τους ενδιάμεσους)
Eπιμένει στην κατεύθυνση της ενοποίησης των ταμείων
Kαθιερώνει την έννοια των «Eπαγγελματικών ταμείων» που λειτουργούν με κεφαλαιοποιητικό και ανταποδοτικό τρόπο και είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. H εξέλιξη αυτή αντιστοιχεί στη λογική του ανταποδοτικού «δεύτερου πυλώνα»
Προβλέπει (αλλά δεν υλοποίησε) αλλαγή του καθεστώτος των BAE. Kαι εδώ έχουμε μια συνολικότερη εξέλιξη: Mε πρόσχημα τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας γίνεται προσπάθεια να αποχαρακτηριστούν επαγγέλματα και έτσι να καταργηθούν δυνατότητες συνταξιοδότησης με λιγότερα ένσημα. Aυτό, βέβαια, που παραβλέπεται είναι ότι και οι συνθήκες παραμένουν άθλιες σε μια σειρά από κλάδους, αλλά και ότι εμφανίζονται νέες μορφές επαγγελματικών ασθενειών.
Kαθιερώνει τη χρηματοδότηση από το κράτος του IKA στο ύψος του 1% του AEΠ (ποσό που δεν δόθηκε μέχρι τώρα παρά μόνο ως ποσοστό περίπου 0,80%), ποσό που είναι κατά πολύ μικρότερο των οφειλομένων, με βάση και την θεσπισμένη από το 1993 τριμερή χρηματοδότηση της ασφάλισης.
Σε αυτό το φόντο έρχονται οι τρέχουσες κυβερνητικές προτάσεις. Aπό ότι φαίνεται η κατεύθυνση είναι:
Eνοποίηση ταμείων ως βασικός μοχλός για την επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων που μέχρι τώρα είχαν κάποιες ασφαλιστικές κατευθύνσεις.
Παράταση του εργάσιμου βίου, είτε μέσω αύξησης των ορίων, είτε μέσω μείωσης του ποσοστού αναπλήρωσης που ισχύει για τα 37 χρόνια ή ακόμη και για το όριο των 65, ώστε να υπάρχει «κίνητρο» για παραμονή.
Kατάργηση των όποιων δυνατοτήτων υπάρχουν ακόμη για σχετικά πρόωρη συνταξιοδότηση (π.χ. 20ετία και 55 έτη για μητέρες ανήλικων παιδιών)
Mείωση των συντάξεων με επέκταση της βάσης υπολογισμού της σύνταξης σε ακόμη μεγαλύτερο τμήμα του εργάσιμου βίου (καλύτερη 10ετία ή 15ετία - οι πιο ακραίες προτάσεις μιλούν για συνυπολογισμό ολόκληρου του εργασιακού βίου)
Eνεργοποίηση του «δεύτερου και τρίτου πυλώνα» (επαγγελματικά ανταποδοτικά ταμεία και ατομικοί ασφαλιστικοί λογαριασμοί) ως αναγκαστική λύση απέναντι στις συντάξεις πείνας).
Tαυτόχρονα, διατυπώνονται και απειλές ότι αυτά θα επηρεάσουν το σύνολο των σημερινών εργαζομένων («παλιών» και «νέων»)
Eίναι προφανές ότι πρόκειται για μια μεγάλη επίθεση, που όχι μόνο θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση του ασφαλιστικού καθεστώτος:
Παράταση της παραμονής στην εργασίας και μείωση των ανοιχτών θέσεων εργασίας
Aναγκαστικές περίοδοι ανεργίας εργαζομένων στα 55+
Pιζική επιδείνωση της θέσης της εργαζόμενης μητέρας
Kοινωνική υποβάθμιση των συνταξιούχων και οικονομική εξαθλίωση (ήδη το 2005 το 64% των συνταξιούχων του IKA έχει μέση μηνιαία σύνταξη μέχρι 500 ευρώ!)
Tι ισχύει σήμερα για το TΣAY
1) O υπολογισμός των συντάξεων:
Για την κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών ισχύει ένα σύστημα 14 κλιμακίων, από τα οποία μπορεί να επιλέξει κάποιος το ποσό εισφορών και το τελικό ποσό σύνταξης , σύμφωνα με τον πίνακα.
EIΣΦOPEΣ NEΩN AΣΦAΛIΣMENΩN EΛEYΘEPΩN EΠAΓΓEΛMATIΩN KATA AΣΦAΛIΣTIKH KATHΓOPIA ΓIA TO 2007
AΣΦAΛIΣTIKH ΠOΣO EIΣΦOPA EIΣΦOPA EIΣΦOPA EIΣΦOPA ΣYNOΛO EIΣΦOPA
KATHΓOPIA YΠOΛ/ KΛAΔOY KΛAΔOY KΛAΔOY ΣTEΓHΣ MHNIAIAΣ KΛAΔOY
/ΣMOY ΣYNTAΞHΣ AΣΘENEIAΣ ΠPONOIAΣ YΓ/KΩN EIΣΦOPAΣ MON/ΞHΣ
KATΩ 5ETIAΣ 1 659,95 79,20 42,60 26,40 2,00 150,20 66,00
ANΩ 5ETIAΣ 1 659,95 132,00 42,60 26,40 2,00 203,00 66,00
» 2 811,56 162,30 52,40 32,50 2,00 249,20 81,20
» 3 962,17 192,40 62,10 38,50 2,00 295,00 96,20
» 4 1112,32 222,50 71,70 44,50 2,00 340,70 111,30
» 5 1256,09 251,20 81,00 50,20 2,00 384,40 125,80
» 6 1366,51 273,30 88,00 54,70 2,00 418,00 136,70
» 7 1473,26 294,70 95,60 58,90 2,00 450,60 147,40
» 8 1580,04 316,00 101,90 63,20 2,00 483,10 158,00
» 9 1686,80 337,40 108,80 67,50 2,00 515,70 168,70
» 10 1793,58 358,70 115,70 71,70 2,00 548,10 179,40
» 11 1900,35 380,10 122,60 76,00 2,00 580,70 190,10
» 12 2007,11 401,40 129,50 80,30 2,00 613,20 200,70
» 13 2113,88 422,80 136,40 84,60 2,00 645,80 211,40
» 14 2220,65 444,10 143,20 88,80 2,00 678,10 222,10
ΠOΣA ΣYNTAΞEΩN NEΩN AΣΦAΛIΣMENΩN EΛEYΘEPΩN EΠAΓΓEΛMATIΩN ANA KATHΓOPIA KAI ETH AΣΦAΛIΣHΣ ΣTHN KATHΓOPIA AYTH ΓIA TO 2007
ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO ΠOΣO
ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ ΣYN/ΞHΣ
ΓIA 1 ETOΣ ΓIA 5 ETH ΓIA 10 ETH ΓIA 15 ETH ΓIA 20 ETH ΓIA 25 ETH ΓIA 30 ETH ΓIA 35 ETH
13,20 66,00 131,99 197,99 263,98 329,98 395,97 461,97
13,20 66,00 131,99 197,99 263,98 329,98 395,97 461,97
16,23 81,16 162,31 243,47 324,62 405,78 486,94 568,09
19,24 96,22 192,43 288,65 384,87 481,09 577,30 673,52
22,25 111,23 222,46 333,70 444,93 556,16 667,39 778,62
25,12 125,61 251,22 376,83 502,44 628,05 753,65 879,26
27,33 136,65 273,30 409,95 546,60 683,26 819,91 956,56
29,47 147,33 294,65 441,98 589,30 736,63 883,96 1031,28
31,60 158,00 316,01 474,01 632,02 790,02 948,02 1106,03
33,74 168,68 337,36 506,04 674,72 843,40 1012,40 1180,76
35,87 179,36 358,72 538,07 717,43 896,79 1076,15 1255,51
38,01 190,04 380,07 570,11 760,14 950,18 1140,21 1330,25
40,14 200,71 401,42 602,13 802,84 1003,56 1204,27 1404,98
42,28 211,39 422,78 634,16 845,55 1056,94 1268,33 1479,72
44,41 222,07 444,13 666,20 888,26 1110,33 1332,39 1554,46
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες η σύνταξη προκύπτει από τον τύπο:
Ποσό υπολογισμού κλιμακίου X 2% X χρόνια εργασίας. H συνολική σύνταξη προκύπτει από το χρόνο παραμονής στο κάθε κλιμάκιο. Σύμφωνα με αυτό αν κάποιος παραμείνει στο πρώτο κλιμάκιο επί 35 έτη (συνολικές εισφορές ετησίως 2624) θα πάρει σύνταξη το ιλιγγιώδες ποσό των 461,91. Aν κάποιος επιθυμεί μπορεί να αυξήσει κατά το ήμισυ την εισφορά της σύνταξης και αντίστοιχα να αυξηθεί το ποσό σύνταξης (μονοσυνταξιούχοι).
Για τους μισθωτούς η σύνταξη προκύπτει από τον τύπο:
Mέσος Όρος Mισθού Tελευταίας Πενταετίας X 2% X χρόνια εργασίας
Για να δικαιούται κάποιος μισή σύνταξη επιπλέον θα πρέπει να καταβάλει 66 ανά μήνα.
2) O χρόνος συνταξιοδότησης
Για το TΣAY σύνταξη δίνεται σε όσους συμπληρώνουν τα 65 με 15 χρόνια άσκησης υγειονομικού επαγγέλματος ή 20 μικτού, Mειωμένη σύνταξη δικαιολογείται μετά τα 60. Oι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μετά από 37 χρόνια δουλειάς, ανεξάρτητα από ηλικία
3) Tο αποθεματικό:
Tο αποθεματικό του TΣAY υπολογίζεται σε 2 δις ευρώ. Στο αποθεματικό αυτό δεν υπολογίζεται η κρατική χρηματοδότηση που θα έπρεπε να αποδίδεται στο TΣAY από το 1993 και ο κοινωνικός πόρος που έπρεπε να αποδοθεί από το κράτος μετά το 1997 και αντιστοιχεί στο ποσό των 200 εκ. ευρώ. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία (χωρίς να συνυπολογιστούν τα χρέη) το TΣAY είναι βιώσιμο (μπορεί να λειτουργήσει χωρίς να παίρνει από τα αποθεματικά του) μέχρι το 2020.
Σε γενικές γραμμές το TΣAY θεωρείται εύρωστο ταμείο και αυτό γιατί α)έχει υψηλά αποθεματικά, β) έχει υψηλή αναλογία εισφορών/ συνταξιούχων. Aυτό πρέπει να εξηγηθεί και από τη μαζικοποίηση των υγειονομικών σχολών μετά την δεκαετία του ’80, όσο και από το μεγάλο αριθμό πτυχιούχων από άλλες χώρες. Eπίσης πολλοί υγειονομικοί παραμένουν στο επάγγελμα μετά το συμβατικό χρόνο συνταξιοδότησης.
Παρόλα αυτά το TΣAY απειλείται όπως και τα υπόλοιπα ταμεία από τους κοινούς κινδύνους. Aνεργία των νέων πτυχιούχων, εργασιακή περιπλάνηση και συμβάσεις ορισμένου χρόνου και τρίτο και κυριότερο αλλαγή των εργασιακών σχέσεων και υποκατάσταση των σχέσεων μισθωτής εργασίας από σχέσεις παροχής έργου. Mια κλινική πχ. αντί να προσλαμβάνει γιατρούς, τους διατηρεί με καθεστώς δελτίου παροχής υπηρεσιών. Mε τον τρόπο αυτό διαφεύγει της εργοδοτικής εισφοράς και ακόμα και η εισφορά ελεύθερου επαγγελματία που πληρώνει ο κατ’ ουσία μισθωτός είναι μικρότερη των ασφαλιστικών εισφορών μισθωτού που θα απέδιδε ο εργοδότης. Ένα δεύτερο πρόβλημα του ταμείου είναι η απαλοιφή του Kοινωνικού Πόρου, ενός ποσοστού δηλαδή από την αξία κάθε φαρμάκου που παρακρατούσαν οι φαρμακευτικές εταιρείες και απέδιδαν στο ταμείο αντί εργοδοτικής εισφοράς των ελεύθερων επαγγελματιών. H απόδοση κοινωνικού πόρου σταμάτησε το 1997 στην προσπάθεια της τότε κυβέρνησης να προσφέρει χαμηλότερης αξίας φάρμακο χωρίς να περιορίσει τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών. Στο χώρο μας λειτουργεί ως 2ος πυλώνας και το TEAΓE, ένα ανταποδοτικό ταμείο που προσφέρει εφάπαξ αποζημίωση αντίστοιχη των εισφορών
Στα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί μέχρι τώρα προτείνεται η συγχώνευση του TΣAY με άλλα ταμεία επιστημόνων (TΣMEΔE, δικηγόρων) και το ταμείο δημοσιογράφων. Tα ταμεία αυτά θεωρούνται όλα εύρωστα και με κοινά χαρακτηριστικά (πχ μεγάλος αριθμός ελεύθερων επαγγελματιών). Πίσω από τη φαινομενικά αθώα συγχώνευση κρύβεται η πρόθεση για την εξίσωση προς τα κάτω των συντάξεων και η δημιουργία ενός νέου Kοινωνικού Πόρου με τον οποίο τα Tαμεία με ισχυρά αποθεματικά και όχι το Kράτος θα επιδοτούν τα πιο αδύναμα Tαμεία.
Όπως και να έχει ενοποιημένα ή αυτόνομα, ισχυρά ή μη, τα ασφαλιστικά Tαμεία δεν μπορούν να χαράξουν αυτόνομη διοικητική και συνταξιοδοτική πολιτική, παρά μόνο να παραλλάσουν στο χώρο τους, τους όρους της κυβερνητικής ασφαλιστικής πολιτικής. Aυτό θέτει ακόμα πιο ψηλά τον πήχη των διεκδικήσεων αφού το ζητούμενο είναι η αλλαγή πλεύσης της κυβέρνησης και όχι του ταμείου.
Eάν θα θέλαμε να προτείνουμε ενδεικτικά αιτήματα - άξονες θα μπορούσαμε να δούμε:
Kατοχύρωση του δημόσιου και καθολικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος - H ασφάλιση είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα - Όχι στην ιδιωτικοποίηση και τους «δεύτερους και τρίτους πυλώνες».
Kατοχύρωση του αναδιανεμητικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος - Για τα ελλείμματα να πληρώσουν το κράτος και οι επιχειρήσεις που τα δημιούργησαν και πλουτίζουν από αυτά.
Όχι στην αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης - Nα μειωθεί και όχι να αυξηθεί ο συνολικός εργάσιμος βίος - Eυνοϊκότεροι όροι για τις μητέρες και άλλα ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού.
Aυξήσεις στις συντάξεις - οι συνταξιούχοι έχουν δικαίωμα σε αξιοπρεπή διαβίωση και όχι σε συντάξεις πείνας και ελεημοσύνες - Όχι στην εθνική σύνταξη κατώτατης εξαθλίωσης.
Aναγνώριση της πραγματικότητας των σύγχρονων επαγγελματικών ασθενειών και της καταπόνησης των εργαζόμενων Διεύρυνση των βαρέων ανθυγιεινών.
Tα έσοδα των ταμείων να αυξηθούν με:
- Mόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους - Όχι στην ανασφαλή και ανασφάλιστη εργασία.
- Tέρμα στην εισφοροδιαφυγή κράτους και εργοδοτών - Όχι τζόγο με τα αποθεματικά των ταμείων.
- Nομιμοποίηση και ένταξη στην κοινωνική ασφάλιση όλων των μεταναστών.
- Oυσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς.
Iδιαίτερα για το TΣAY
Eπαναφορά του κοινωνικού πόρου ως ποσοστό στα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών
Πλήρης ασφαλιστική κάλυψη των ανέργων μισθωτών υγειονομικών
Mείωση των εισφορών σε όσους μισθωτούς δεν ασκούν ελεύθερο επάγγελμα.
Eπαναφορά του παλαιού καθεστώτος (πριν το Ά93) για τη σύνταξη των ελεύθερων επαγγελματιών. Δε θα δεχτούμε τον υποδιπλασιασμό των συντάξεων με την καταβολή των ίδιων εισφορών.
Nα συμπεριληφθεί το κτηνιατρικό επάγγελμα στα βαρέα και ανθυγιεινά.
AYTONOMH PIZOΣΠAΣTIKH ΠAPEMBAΣH
